Ιστριονική ή θεατρική (dramatic) προσωπικότητα

Χρησιμοποιείται ακόμη από πολλούς και η κλασική ονομασία «υστερική προσωπικότητα».

Ο όρος έχει αποδοθεί λανθασμένα στην ελληνική ως ιστριονική ή δραματική

προσωπικότητα. 

Ιστριονική ή θεατρική (dramatic) προσωπικότητα

Χρησιμοποιείται ακόμη από πολλούς και η κλασική ονομασία «υστερική προσωπικότητα».

Ο όρος έχει αποδοθεί λανθασμένα στην ελληνική ως ιστριονική ή δραματική

προσωπικότητα. Η λέξη histrionic προέρχεται από τη λατινική histrion (ηθοποιός) και όχι

από την ελληνική οίστρος (oestrus). Στην αγγλική βιβλιογραφία, χρησιμοποιείται

εσφαλμένα ο όρος dramatic αντί του theatrical, που θα ήταν ακριβέστερος. Ωστόσο, η

λέξη drama στην αγγλική σημαίνει και θέατρο.

Η συχνότητα εμφάνισης της ιστριονικής προσωπικότητας στον γενικό πληθυσμό είναι

γύρω στο 2% (Nestadt, 1990), με σαφή υπεροχή των γυναικών. Θεατρινισμοί,

ψευδολογία, υπερτονισμένη συναισθηματική εκφραστικότητα, εγωκεντρικότητα,

αυτοδραματοποίηση, έντονη ματαιοδοξία, απαιτητικότητα, σαγηνευτική και σεξουαλικώς

προκλητική συμπεριφορά, υποβολιμότητα από πρόσωπα και καταστάσεις είναι

χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της διαταραχής. Ο τρόπος ομιλίας είναι εντυπωσιακός,

αλλά γενικόλογος και όχι ακριβής. Το ιστριονικό άτομο έχει ρηχά και ευμετάβλητα

συναισθήματα, που εκφράζονται κατά υπερβολικό και θεαματικό τρόπο. Συνεχώς

αναζητά συγκινήσεις και φθηνές εμπειρίες. Επιδιώκει με κάθε τρόπο να κορέσει την

επιθυμία του να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής και αισθάνεται δυσφορία όταν

δεν το καταφέρνει. Θεωρεί τις προσωπικές του σχέσεις στενότερες και οικειότερες απ’ όσο

είναι στην πραγματικότητα και έχει την τάση να προσκολλάται σε αυτές. Υπολογίζει πολύ

στη σωματική του εμφάνιση και ελκυστικότητα, την οποία συστηματικά αναδεικνύει με

αποκαλυπτικές ενδυματολογικές επιλογές, προκειμένου να προσελκύσει και να

παρασύρει τους άλλους. Ιδέες αυτοκτονίας εκφράζονται συχνά και δεν θα πρέπει να

υποτιμώνται.

Η διαφορική διάγνωση θα γίνει από τη ναρκισσιστική και την εξαρτητική προσωπικότητα,

με τις οποίες ούτως ή άλλως υπάρχει μεγάλη αλληλοκάλυψη. Αυτά τα άτομα σπανίως

ζητούν ψυχιατρική βοήθεια, αλλά αν συμβεί αυτό, ίσως ωφεληθούν από κάποια μορφή

ψυχοθεραπείας, πάντως όχι ομαδικής, η οποία όταν εγκατασταθεί σπανίως διακόπτεται.

Βαθιές γνωσιακές προσεγγίσεις δεν βοηθούν, αφού απουσιάζει η ικανότητα εμβάθυνσης.

Στα διαγνωστικά κριτήρια περιγράφεται ένας εκτεταμένος τύπος υπερβολικής

συναισθηματικότητας και επιζήτησης προσοχής, που αρχίζει νωρίς στην ενήλικη ζωή και

είναι παρών σε μία ποικιλία καταστάσεων, όπως φαίνεται από πέντε (ή περισσότερα) από

τα παρακάτω:

1. το άτομο δεν νιώθει άνετα σε καταστάσεις όπου δεν είναι το κέντρο της προσοχής,

2. η διαντίδραση με τους άλλους συχνά χαρακτηρίζεται από απρόσφορη σεξουαλικά

σαγηνευτική ή προκλητική συμπεριφορά,

3. επιδεικνύει ταχέως μεταβαλλόμενη και ρηχή έκφραση συναισθημάτων,

4. συστηματικά χρησιμοποιεί την εξωτερική εμφάνιση για να προσελκύσει την

προσοχή στον εαυτό του,

5. έχει ένα τρόπο ομιλίας που είναι υπερβολικά ιμπρεσσιονιστικός και στερούμενος

λεπτομερειών,

6. εμφανίζεται δραματικό, θεατρικό και με υπερβολική έκφραση συναισθημάτων,

7. είναι υποβόλιμο, δηλαδή επηρεάζεται εύκολα από άλλους ή τις περιστάσεις, και

8. θεωρεί τις σχέσεις με τους άλλους περισσότερο στενές από ότι είναι στην

πραγματικότητα.