Η Ανάγκη της Συνέχειας της Εκπαίδευσης των Θεραπευτών, στις Μονάδες Αποασυλοποίησης.
Συνήθως οι ασθενείς μας έχουν ζήσει 15-20 χρόνια μέσα σε ψυχιατρείο. Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε να κάνουμε με δύο νόσους, την ψύχωση και την ιδρυματοποιήση. Την ψύχωση με όλες τις συναισθηματικές συνέπειες, της διαταραχές συμπεριφοράς, όπως και της μειωμένης δραστηριότητας ή άσκοπης πολλές φόρες και την ιδρυματοποιήση, με τη βαθμιαία απώλεια της επικοινωνίας και γενικότερα των κοινωνικών δεξιοτήτων. Έτσι έχουμε να αντιμετωπίσουμε 3 σημαντικά ελλείμματα. Το συναισθηματικό, της δραστηριοποίησης και της κοινωνικοποίησης.
Έχει αποδεχθεί τα τελευταία χρόνια ότι καμία από τις τρείς θεραπευτικές δράσεις σε έναν ασθενή, δεν αρκεί από μόνη της ώστε να λειτουργήσει θεραπευτικά, αλλά με προγραμματισμό χρειάζεται να δίνεται εξίσου σημασία σε όλους αυτούς τους τομείς ταυτόχρονα. Θεραπευτική-συναισθηματική σχέση με τον ασθενή, καθημερινό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, κοινωνικοποίηση, ομαδικές εργασίες. Εργαστήρια και επαγγελματική αποκατάσταση ,εφόσον και όπου αυτό είναι δυνατόν.
Στόχος μας λοιπόν είναι όχι μόνο η θεραπεία αλλά και η αποκατάσταση του ψυχικά αρρώστου. Βέβαια η επαγγελματική δραστηριότητα, μόνο σε λίγες περιπτώσεις φτάνει σε αυτήν ενός υγιούς ατόμου, καθώς για κάθε ασθενή ανάλογα με την διάγνωση του και με την ηλικία του υπάρχει ένα όριο. Είναι όμως εφικτό πάντα ένα βήμα παραπάνω.(Έχουμε αρκετούς ασθενείς με πλήρη επαγγελματική αποκατάσταση) Αυτό πολλές φορές, και όλοι έχουμε τέτοιες εμπειρίες, φαίνεται από το πώς, όταν τους δίνεται ο χώρος μπορούν, με την ενίσχυσή μας ,να καταφέρουν περισσότερα και από όσα θα περιμένουμε.Ακόμα και ένας άνθρωπος να προχωρήσει, σε όσους το έχουν ζήσει, είναι μία μεγάλη ικανοποίηση.
Πέρα όμως από την ηλικία ή τη διάγνωση ή την γενικότερη κατάσταση ενός ασθενή, φρένο στην εξέλιξή του βάζει και η στάση των θεραπευτών. Όλοι μας έχουμε μεγαλώσει με τα στερεότυπα του ανιάτου της ψυχικής ασθένειας της επικινδυνότητας και της ανευθυνότητας. Όλα τα παραπάνω είναι ασύμβατα με την κοινωνική ψυχιατρική . Επιπλέον η συμβίωση μαζί με τους ασθενείς μας κάνει να νιώθουμε ανίκανοι αδύναμοι ή και φοβισμένοι, ουσιαστικά όμως μας προκαλούν αυτά τα συναισθήματα, μας τα προβάλουν. Αυτό είναι μεγάλο βάρος για έναν θεραπευτή. Η δουλειά γίνεται δύσκολη, ο εκνευρισμός μεγάλος, η ανάγκη πως κάποιος πρέπει να φταίει για όλα αυτά μετακομίζει σε συνεργάτες, σε επικεφαλής ή σε εμάς τους ίδιους. Πόσες φορές δεν νιώσαμε ό,τι σήμερα δεν θέλω να πάω στη δουλειά ή ότι θα τα παρατήσω, ή μήπως δεν έκανα κάτι καλά. Εδώ ακριβώς έρχεται ο ρόλος της εκπαίδευσης.
Βρεθήκαμε όλοι σ’ ένα χώρο πρωτόγνωρο και ουσιαστικά αυτό περιλαμβάνει όλες τις ειδικότητες ακόμα και τους ψυχιάτρους ( ψυχολόγους, νοσηλευτές). Εφαρμόζεται τα τελευταία 25 χρόνια. Δηλαδή ξεκινάμε μία δουλειά στην οποία δεν ξέρουμε τη να κάνουμε ή πως γίνεται, γιατί έκτος των άλλων είναι κάτι καινούριο. Μόνο τα τελευταία 10 χρόνια βγαίνουν κάποιοι ειδικευμένοι άνθρωποι και αυτοί είναι λίγοι για να καλύψουν όλες τις ανάγκες. Το άγνωστο προκαλεί μαζί με την περιέργεια πολλές φορές και το φόβο.
Η συνεχείς εκπαίδευση μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε, με τη έχουμε να κάνουμε. Να μιλούμε όλοι την ίδια γλώσσα, παρότι προερχόμαστε από διαφορετικούς χώρους. Εκπληρώνει την ανάγκη να δημιουργήσουμε μία θεωρία ώστε να έχουμε ένα μέτρο ( ψυχαναλυτικό πρίσμα). Από εκεί και πέρα μπορούν να ενταχθούν και άνθρωποι από άλλες κατευθύνσεις. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος ανθρώπων, που με την υπομονή και την ψυχική διάθεση που τους χαρακτήριζε και χωρίς καμία ειδίκευση που πρόσφεραν και προσφέρουν στις μονάδες αποασυλοποίησης.
Αν κάποιος άνθρωπος έχει δεχθεί ώριμη οριοθέτηση και αγάπη από την οικογένειά του, το περιβάλλον του ,μπορεί να δώσει κιόλας. Μας βοηθάει λοιπόν, η εκπαίδευση ,να γνωρίζουμε πως θα αντιληφθούμε μια κρίση σ’ έναν ασθενή ή μέσα στη θεραπευτική ομάδα και πώς θα την αντιμετωπίσουμε. Τι μπορούμε σαν εξέλιξη να περιμένουμε από κάθε ασθενή ή τι μπορούμε να περιμένουμε από τον εαυτό μας. Πολλές φορές έχουμε φτάσει σε επίπεδα παντοδυναμίας και η απογοήτευση και η ματαίωση ήταν πολύ μεγάλη.
Η εκπαίδευση πρέπει να είναι συνεχής, να ξεκινάει από την θεραπευτική ομάδα, από τους έμπειρους στους νέους. Από τους υπεύθυνους στο προσωπικό. Με συνεχή θεωρητικά μαθήματα, είτε με τη μορφή της εσωτερικής ή της εξωτερικής εκπαίδευσης. Έρχεται και περικλείεται από την εποπτεία, στην οποία μέσω τις δουλείας με τους ασθενείς επεξεργαζόμαστε ταυτόχρονα και τα δικά μας συναισθήματα και δυσκολίες. Όταν αυτό το σύστημα μπορεί και είναι σε ισχύ, τότε η δουλειά μας αποκτάει νόημα, οι ικανοποιήσεις είναι αρκετές, οι ματαιώσεις λιγότερες. Η αλήθεια είναι ότι όσοι μένουμε σ’ αυτό το χώρο για χρόνια, πέρα από τα χρήματα, που έτσι και αλλιώς είναι λίγα, μένουμε γιατί παίρνουμε περισσότερα από ότι δίνουμε αλλιώς θα φεύγαμε. Είναι χρήσιμο να υπάρχει η τάση αλληλοσυμπλήρωσης ,πέρα και από το χώρο από τον οποίο προερχόμαστε , σε ό,τι αφορά το χαρακτήρα και τις συναισθηματικές δυσκολίες του καθενός μας. Δύο μύθοι που καταρρίφθηκαν τα τελευταία χρόνια είναι το ό,τι πρώτον τη δουλεία μας την κάνουμε για τους άλλους και δεύτερον ότι εμείς χαίρουμε πλήρους ψυχικής υγείας.
|