Γνωρίζει την ασφάλεια, την τρυφερότητα και την αγάπη που μπορεί να παρέχει, αλλά και το εντονότατο μίσος που μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ των συζύγων, καθώς και τη φοβερή ικανότητά τους να επιφέρουν τρομακτικά σκληρά συναισθηματικά αλλά και πολλές φορές, σωματικά πλήγματα, ο ένας στον άλλο. Γνωρίζει τη βαθύτατη κατάθλιψη που ακολουθεί όταν, παρά τις ατέρμονες προσπάθειες ή του ατέλειωτους καβγάδες, η σχέση δεν προχωράει. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε: α) Κατάθλιψη, όταν ο γάμος συνεχίζεται, αλλά είναι « νεκρός» και ανίκανος να προσφέρει οποιαδήποτε ουσιαστική ικανοποίηση στους συζύγους. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει μια παραδοχή της ήττας στις προσπάθειες να ξαναζωντανέψει ο γάμος και κάθε σύζυγος ουσιαστικά αποσύρεται από το γάμο. Η απόσυρση αυτή είναι στην πραγματικότητα ένα είδος εσωτερικού διαζυγίου, που συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη. β) Στη μετατροπή συνηθισμένων, βασικά υγειών ανθρώπων, όπως είναι οι περισσότεροι από μας, σε τέρατα κακίας, επιθετικότητας και σκληρότητας, που στρέφονται επίσης εναντίον συνηθισμένων, βασικά υγειών ανθρώπων, όπως είναι οι σύντροφοί μας. Αυτή η εξέλιξη είναι η πιο συνηθισμένη. γ) Στο διαζύγιο που είναι ουσιαστικά ο συμβολικός φόνος όχι του άλλου προσώπου αλλά της σχέσης, μια λύση προτιμότερη βέβαια από τον πραγματικό φόνο. δ) Σε άλλες βαρύτερες ψυχικές διαταραχές όπως είναι η ψύχωση, ο αλκοολισμός κ.α.

Καμιά άλλη σχέση δεν προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα αγάπης και μίσους, ευτυχίας και δυστυχίας. Από καμιά άλλη σχέση δεν περιμένουμε τόσα πολλά. Καμιά άλλη σχέση δεν είναι τόσο καθοριστική για το μέλλον των παιδιών μας. Σήμερα όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται η σημασία της δυσαρμονίας του συζυγικού – γονεικού ζεύγους στη δημιουργία σχεδόν κάθε ψυχικής διαταραχής του παιδιού και του μελλοντικού ενήλικα. Η μέχρι τώρα κλινική μας πείρα μας έχει οδηγήσει να θεωρούμε τη συζυγική δυσαρμονία ως τον κυριότερο και σημαντικότερο παράγοντα κάθε λειτουργικής ψυχικής διαταραχής στον άνθρωπο. Η τεράστια αμφιθυμία που προκαλεί η συζυγική σχέση με τις έντονες ικανοποιήσεις αλλά και ματαιώσεις της, ενεργοποιεί και επαναλαμβάνει σε ένα μεγάλο ποσοστό της σύγκρουσης της παλιάς, αρχαϊκής σχέσης μητέρας – παιδιού. Και οι αγώνες του παιδιού με τη μητέρα καταλήγουν συχνά, όπως γνωρίζουμε από την ψυχαναλυτική θεωρία σε παρανοειδές άγχος και κατάθλιψη.  Μια σημαντική άμυνα απέναντι στη δημιουργία των παθολογικών αυτών καταστάσεων είναι η τριγωνοποίηση, η ανεύρεση δηλαδή ενός τρίτου προσώπου, αλλά και πράγματος ή ασχολίας, όπου μπορούν να διοχετευτούν οι ανάγκες μας και να βρουν την ικανοποίηση που δεν προσφέρει ο έγγαμος βίος.  Η τριγωνοποίηση αυτή συμβαίνει συχνά και στην παιδική ηλικία, όταν το παιδί, απογοητευμένο από τη μητέρα, στρέφεται σε άλλα πρόσωπα του περιβάλλοντος, συχνά στον πατέρα για να τριγωνοποιήσει και να καταστήσει με αυτόν τον τρόπο υποφερτή τη σχέση του με τη μητέρα. Αυτό βέβαια οδηγεί σε τεράστιες επιπλοκές, τόσο στο παιδί όσο και στους γονείς που οδηγούν τελικά σε μια απώλεια του αισθήματος αυτοεκτίμησης και ουσιαστικά, πάλι σε κατάθλιψη. Ο Φραμο (1965) γράφει ότι όπου υπάρχει καταθλιπτικό ή γενικά ψυχικά διαταραγμένο παιδί, εκεί υπάρχει πάντα συζυγική δυσαρμονία και κατάθλιψη. Αν και κάθε διαταραχή του γάμου δεν προκαλεί πάντα διαταραχές στα παιδιά.

 Σε καμιά άλλη σχέση η συμπεριφορά μας δεν ρυθμίζεται τόσο πολύ από παράλογους μηχανισμούς όσο στο γάμο. Μάταια προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί έχουμε ορισμένα τόσο έντονα συναισθήματα, γιατί ο άλλος αντιδρά με τόσο παράλογο και πεισματικό τρόπο, γιατί δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε βάζοντας κάτω τη λογική. Η απάντηση βέβαια είναι ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η κοινή λογική δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα, επειδή οι μηχανισμοί που δρουν είναι βασικά ασυνείδητοι. Γιαυτό και τόσο συχνά αποτυγχάνουν  οι προσπάθειες καλοπροαίρετων συγγενών φίλων η και επιστημόνων, ‘όπως γιατρών ,ψυχιάτρων, κοινωνικών λειτουργών κ.α. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η συζυγική θεραπεία ψυχαναλυτικού τύπου είναι εξαιρετικός τρόπος θεραπείας, με υψηλό ποσοστό επιτυχίας και το σπουδαιότερο, με σύντομη διάρκεια σε σχέση με άλλες μορφές ψυχανάλυσης, όπως η ατομική.

Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε αυτούς τους ασυνείδητους μηχανισμούς που προκαλούν τη δυσαρμονία, αλλά και τι προκαλεί τις συγκεκριμένες επιλογές συντρόφων.